Yazarların Sorumlulukları
- Gönderilen makalelerin yazarları etik ilkelere göre hareket etmeli, doğru, ve bilimsel nitelikli çalışmalar sunmalıdırlar. Makalede adı geçen tüm yazarların makalenin oluşturulmasında literatür çalışması, veri toplama, analiz, yorum, süreçlerinde yazarlar arasında oluşturulan dengeli bir dağılımla katkı sunması, makalenin hazırlık aşamasından sunumuna kadar tüm aşamalarda aktif rol alması gerekmektedir.
- Çalışmanın gönderiminden önce dergi yazım kurallarına, etik ilkelere ve ilgili mevzuata uygunluğu kontrol edilmeli ve sorumlu yazar tarafından uygunluk beyanı ve taahhüdü yapılmalıdır
- Çalışmalar özgün olmalı, yazarlar, başka kaynaklardan ve kişilerden yaptıkları alıntıları dergi yazım kuralları, ilgili mevzuat ve ilkeler doğrultusunda uygun şekilde belirtmeli ve gerektiğinde izin almalıdırlar.
- Dergiye gönderilen çalışma tamamen veya kısmen başka bir kaynakta yayınlanmamış veya yayınlanmak üzere gönderilmemiş ve etik ilkelere aykırı şekilde türetilmemiş olmalıdır.
- Bilimsel kongrelerde sunulan özet veya genişletilmiş özet şeklindeki bildirilerin tam metin halinde yayınlanması, daha önce sunumunun yapıldığının belirtilmesi ve özet veya genişletilmiş özetten daha kapsamlı, ayrıntılı şekilde makaleye dönüştürülmesi koşuluyla kabul edilir. Araştırma projelerinde elde edilen sonuçların makaleye dönüştürülerek yayınlanması ilgili projenin ve katkı sağlayan kurumların belirtilmesi koşuluyla kabul edilir.
- Başka kaynaklardan veya kişilerden yapılan alıntılar ile öne sürülen fikirler literatür ile desteklenmelidir.
- Yazarın kendi çalışmalarına veya yazar olarak yer aldığı çalışmalara yüksek gereklilik halleri dışında atıf yapmaktan kaçınılmalıdır.
- Çalışmada yer alan tüm literatür bilgisi, hipotezler, bulgular, sonuçlar ve kullanılan kaynaklar çalışmanın özüne, amacına ve problem cümlesine katkı sağlayacak nitelikte olmalıdır.
- Çalışmaya katkı sağlayan ancak yazar olmayan kişiler ayrıca belirtilmelidir.
- Yazar sıralaması, yazarlar arasında anlaşmazlık oluşmayacak şekilde oluşturulmalı ve tüm yazarlar beyan formunu ve telif hakkı sözleşmesini imzalamalıdır. Yazarlar çalışma ile ilgili kişi ve kurumlar arasında çıkar çatışması olmadığını beyan etmelidirler.
- Çalışmada ortaya çıkabilecek etik ihlal hallerinden ve çıkar çatışmalarından kaynaklanan tüm hukuki, idari, mesleki ve mali sorumluluk yazarlara aittir.
- Etik kurul izini gereken durumlarda, etik kurul izin belgesi başvuruya eklenmelidir. Etik kurul izni gerekmeyen hallerde sorumlu yazar etik kurul izni gerekmediğini beyan etmelidir. Ancak yazarın beyanına rağmen Uluslararası Sağlık ve Strateji Dergisi hakemleri, veya editörleri tarafından etik kurul izni gerektiğine karar verilmesi durumunda çalışmanın reddedilmesi ve etik kurul izni alınarak yeniden sunulması talep edilebilir. Bu süreçteki sorumluluk tamamen yazarlara aittir.
- Çalışmaların değerlendirmesi kör hakem usulü ile yapılacağından dergiye gönderilen makale metni üzerinde yazarın tanınmasına sebep olacak şekilde kimlik bilgisi, kurum bilgisi veya yazarların ifşa olmasına sebep olacak kongre bilgisi, izin bilgileri gibi bilgilere yer vermemelidir. Bu bilgiler kapak, beyan formu ve telif hakkı sözleşmesi gibi sadece editörlerin görebileceği formlarda yer almalıdır.
- Çalışmada dergiye gönderiminden sonra yazar tarafından aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde editörü bilgilendirmek ve yayını geri çekmek konusunda sorumludur.
-
Dergiye gönderilen eserlerde yapay zekâ kullanımı sorumlu yazar tarafından belirtilmelidir. Sorumlu yazar, yapay zekanın hangi sürümünün hangi tarihte ve çalışmanın hangi hangi aşamasında kullanıldığını bildirmelidir. Bu konuda YÖK tarafından yayınlanan Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik Rehber dikkate alınmaktadır.
Buna göre;
- Araştırma hipotezi, yöntemi, örneklem büyüklüğü tespiti/güç analizi yapılması, veri analizi, veri toplama, veri depolama ve paylaşımı, literatür taraması, kaynakların düzenlenmesi, dilbilgisi ve yazım kontrolü, çeviri gibi işlerin yapay zekaya yaptırılması durumunda; yaptırılan işlerin araştırmacılar tarafından dikkat ve özenle gözden geçirilerek maddi hataların düzeltilmesi, taraflı ya da olgusal/yorumsal hataların tespit edilmesi ve giderilmesi, bağlamsal tutarlılığın sağlanması ve ortaya çıkan ürünün yasal ve etik açıdan sorumluluğunun alınması gereklidir.
- Yapay zeka kullanımı hipotez geliştirme, tartışma, yorumlama ve uygulama gibi aşamaları içermemelidir.
- Rehbere göre aşağıdaki temel değerler dikkate alınmalıdır;
- Şeffaflık
- Dürüstlük
- Özen
- Adalet ve saygı
- Gizlilik ve mahremiyetin korunması
- Hesap verebilirlik ve sorumluluk üstlenme
- Etik iklime katkıda bulunmak
- Yazarlar, yapay zeka kullanımında aşağıdaki durumlardan kaçınmalıdırlar:
- İçerik üretiminde yapay zeka kullanıldığını eserde bildirmeme
- Başkası tarafından üretilmiş olan içeriğin izinsiz kullanımı
- Literatürde var olan bilginin atıf yapılmadan, uygunsuz şekilde alıntılanması
- Yapay zekanın yanlış veya yanıltıcı veri üretimi ve araştırmacının üretilen bu veriyi kullanması
- Tekrar edilemeyen, açıklanamayan araştırma yöntemi ile üretilmiş veri ve sonuçların akademik literatüre girmesi
- Taraflı ve kısıtlı veri nedeniyle hassas grupların uğrayabileceği ayrımcılığın derinleşmesi
- Mevzuata aykırı olarak kişisel verilerin toplanması, depolanması, transferi, kullanılması ve tekrar kullanılması.
